Loire

De Loire is met een lengte van ruim 1.000 kilometer de langste rivier van Frankrijk. De rivier ontspringt in de Ardeche, het zuidoosten van Frankrijk. Via Orléans, Tours en Nantes stroomt de Loire naar de Golf van Biscaye, waar hij uitmondt in zee. De Loire wijnstreek strekt zich uit in de vallei aan weerszijden van de rivier, van Orléans tot Nantes. De Loirevallei staat vooral bekend om de frisse en fruitige, overwegend witte wijnen, die erg goed gekoeld gedronken kunnen worden.

Geschiedenis
De Loirestreek was ooit Engels bezit. De streek werd terugveroverd op de Engelsen na een beslissende veldslag bij Orléans in 1429, onder aanvoering van de legendarische Jeanne d’Arc. Dat was het begin van de bloeitijd van de Loire. Voor veel Franse vorsten werd het een geliefde verblijfplaats. Ze konden er ongestoord genieten van de mooie omgeving en bovendien jagen op wild. De Loire wordt vanwege haar prachtige landschap ook wel de Jardin de la France, ofwel de ‘Tuin van Frankrijk’ genoemd. De Franse vorsten hebben veel indrukwekkende kastelen nagelaten, waaronder Château Chambord (met 440 vertrekken!) en het prachtige Château Chenonceau.

De Loire is ook het land van talloze grotten. De kastelen en huizen in de streek werden gebouwd met behulp van tufsteen. Het tufsteen kon op geringe diepte uit de bodem worden gehouwen. Onder de grond is tufsteen betrekkelijk zacht, maar eenmaal blootgesteld aan de buitenlucht wordt hij zeer hard. Dat was een gunstige eigenschap voor de bouw. De grotten die zo ontstonden zijn tegenwoordig voornamelijk in gebruik bij wijnboeren. Ze vormen een perfecte plek om wijnen op te slaan. De temperatuur is er het hele jaar constant (ongeveer 14°C á 15°C). De wijngrotten kunnen onder ander worden bezichtigd in Saumur, bij één van de vele wijnmakers die hier mousserende wijnen produceren.

Klimaat
De wijngaarden in de Loire beslaan een enorm uitgestrekt gebied. Er kan dan ook niet van een eenduidig klimaat gesproken worden. In Pouilly-Fumé en Sancerre heerst bijvoorbeeld een continentaal klimaat, terwijl de Muscadet meer invloed van zee heeft.

Druivenrassen
In de Loire worden zowel inheemse Loiredruiven als Franse druivenrassen verbouwd. De oudste inheemse Loiredruif is de blauwe pineau d’Aunis of de chenin noir. Deze druif stond hier al aangeplant in de 10e eeuw. Van de pineau d’Aunis worden aromatische roséwijnen gemaakt. De witte variant, de chenin blanc, is een van de belangrijkste witte druiven in de Loire. De chenin blanc is een zeer aromatische druif, die wijnen oplevert met een redelijk hoge zuurgraad. De druif wordt gebruikt voor droge wijnen, mousserende wijnen en heerlijke zoete wijnen.

De sauvignon blanc is ook een echte Loiredruif, hoewel dit druivenras ook veel in het zuidwesten van Frankrijk staat aangeplant. De sauvignon blanc levert heerlijke droge wijnen, van de geurige Touraine Sauvignon tot de verfijnde Pouilly-Fumé. De druif heeft kenmerkende aroma’s van asperges en kruisbessen. De blauwe pinot noir wordt veel gebruikt in rode wijnen uit Sancerre en de Touraine, het centrale deel van de Loirestreek. Andere blauwe druivenrassen die worden verbouwd in de Loire zijn de cabernet franc en gamay.

Pouilly-Fumé en Sancerre
De Loire telt een groot aantal belangrijke wijnregio’s. De bekendste appellations in Midden-Frankrijk zijn de wijnstreken rond de Pouilly-Fumé en Sancerre. Pouilly-Fumé ligt op de rechteroever van de rivier, Sancerre ligt er schuin tegenover, aan de overkant. Beide gebieden leveren kwaliteitswijnen van sauvignon blanc. De Pouilly-Fumé ontleent zijn naam aan het licht rokerige (fumé) karakter van de wijnen. De bodem in Sancerre bezit meer kalk en mineralen, dat terugkomt in het frisse en elegante karakter van de wijnen. Sancerre maakt ook rode wijnen en rosés van pinot noir, bekend van de rode wijnen uit de Bourgogne. De rode Sancerres hebben daarom vaak iets weg van een lichte rode Bourgogne.

Touraine
Verreweg de grootste hoeveelheid wijn wordt gemaakt in de populaire appellation Touraine. Touraine ligt 200 kilomter ten westen van Sancerre. Het wijnbouwgebied ligt rondom de stad Tours, langs de rivieren Loire en de Cher. De regels staan de producenten hier toe wijnen te maken op basis van één druivenras, dat apart op het etiket mag worden vermeld. Verplicht is dat echter niet. Toegestane druiven zijn onder andere sauvignon blanc, chenin blanc en chardonnay voor witte wijnen en gamay, cabernet franc, malbec (hier cot genoemd) en pinot noir voor rode wijnen. Bekende wijnen zijn de witte Sauvignon de Touraine en de rode Gamay de Touraine. De wijnen uit deze streek zijn aromatisch en licht van smaak.

Chinon en Bourgueil
De rode wijnen uit de gebieden Chinon en Bourgueil, ten zuidwesten van Tours, zijn daartegen heel stevig en vol van smaak. Deze wijnen worden gemaakt van de cabernet franc-druif. Wijnen uit Bourgueil zijn iets eleganter dan die uit Chinon. Vouvray, dat enkele kilometers ten oosten van Tours ligt, produceert mooie kwaliteitswijnen van chenin blanc. De druif wordt verwerkt in een heerlijke zoete wijn, de Vouvray. Deze wijnen kunnen tot wel tientallen jaren bewaard worden.

Anjou-Saumur
Verder naar het westen ligt de wijnregio Anjou-Saumur. Verspreid door de hele Anjoustreek liggen de wijngaarden met de appellation Anjou. De streek is bekend om zijn Rosé d’Anjou, maar tegenwoordig zijn ook de rode wijnen van belang. De wijnen worden gemaakt van cabernet franc en cabernet sauvignon. Een bijzondere rosé is de Anjou Gamay, gemaakt van alleen gamay-druiven. De beste rode wijnen van de Anjou komen uit Saumur-Champigny. De wijnen zijn hier soepel van karakter met veel cassisfruit. Ze kunnen goed jong gedronken worden, eventueel licht gekoeld.

Uit Anjou komen ook de beste zoete wijnen van de hele Loirestreek. Vooral de zoete wijnen van de Coteaux du Layon zijn van topkwaliteit. De wijngaarden bevinden zich op de zuidelijke oever van de Loire, aan de zijrivier de Layon. In het najaar is het vaak mistig in dit gebied. Daardoor ontstaat het fenomeen van edele rotting. Door edele rotting wordt de schil van de druiven poreus, waardoor ze vocht verliezen. Het suikergehalte in de druiven neemt toe. De druiven leveren dan een zoete wijn op.

Saumur staat bekend om de mousserende wijnen, die vooral geproduceerd worden in het dorpje St.-Hilaire-St.-Florent. Deze mousserende wijnen worden gemaakt op dezelfde manier als champagne. In de 19e eeuw en het begin van de 20e eeuw werden deze wijnen ook gewoon verkocht als champagne. Later, met de invoering van het systeem van de Appellation Contrôlée, mocht alleen champagne nog zo genoemd worden.

Muscadet
Aan de monding van de Loire worden de beste viswijnen van de streek gemaakt: Muscadet, Muscadet de Sèvre et Maine en Gros Plant. De Muscadet de Sèvre et Maine is hiervan het bekendst. Deze sprankelend frisse, bijna zilte wijn wordt geproduceerd ten zuiden van de stad Nantes, van melon de bourgogne-druiven. De wijn smaakt heerlijk met oesters of mosselen. De Gros Plant is een eenvoudige, frisse witte wijn, licht en droog en gemakkelijk drinkbaar.

Veel Muscadet wordt gemaakt sur lie. Dat betekent dat de wijn wordt gebotteld vanaf het vat waarop hij heeft gegist. Op de bodem van het vat bevinden zich dan nog de dode gistcellen, de lie. Door deze manier van bottelen houdt de wijn een lichte koolzuurtinteling, zichtbaar in het glas als kleine belletjes. De wijn wordt hierdoor net iets frisser en sappiger van karakter. De Sur lie wijnen mogen pas worden gebotteld na 1 april volgend op de oogst.